Od religii państwowych do pełnego rozdziału.
Relacje państwo-Kościół zawsze wzbudzały zainteresowanie. Aktualnie w naukach prawnych przyjmuje się podział na:
Każdy z tych modeli posiada cechy charakterystyczne.
Do XVIII wieku dominował model państwa wyznaniowego, swoisty monizm polityczno-religijny. Wprowadzony po raz pierwszy we Francji model rozdziału Kościoła od państwa przeszedł ewolucję. Obecnie to właśnie ten model dominuje w Europie.
Warto omówić szczegółowo każdy z tych modeli, w szczególności okoliczności ich funkcjonowania. Trzeba zwrócić uwagę, że najpopularniejszy model relacji państwo-Kościół w Europie czyli model rozdziału nie zawsze oznacza np. zakaz finansowania związków wyznaniowych z budżetu państwa. Dlatego warto zadać i spróbować odpowiedzieć na kluczowe pytania:
Czy w modelu rozdziału istnieje uprzywilejowanie jednej instytucji wyznaniowej w porównaniu z innymi?
Czy dopuszczalne jest dostosowanie praw stanowionych przez władze państwowe do interesów instytucji wyznaniowej lub polityka państwa wyrażana poprzez podejmowanie decyzji państwowych zgodnych z doktryną religijną?
Czy model rozdziału kościoła od państwa a priori oznacza wykluczenie religii z życia publicznego?
Czy model państwa wyznaniowego oznacza wykluczenie innych religii niż państwowa?
Czy model państwa wyznaniowego jest konsekwencją przyjęcia określonego systemu wartości i stanowi wyraz poszanowania tych wartości w życiu publicznym?